مطالعه اثر شربت عصاره برگ گیاه سنا Cassia angustifolia Vahl. بر فعالیت کبد و کلیه در موش صحرایی با استفاده از یافته‌های بیوشیمیایی

مقدمه: عصاره برگ گیاه سنا به منظور تخلیه کامل کولون استفاده می‌شود. برای ایجاد اثر سریع و کامل این عصاره یا داروهای مشتق از آن از دوزهای بالای آن‌ها استفاده می‌شود. بررسی اثر آن‌ها به ویژه در دوزهای بالا روی کبد و کلیه که در فرایند سم‌زدایی نقش موثری دارند ضروری است. هدف: هدف از این مطالعه بررسی اثر شربت حاوی عصاره برگ گیاه سنا بر روی فعالیت کبد و کلیه حیوان آزمایشگاهی (موش صحرایی) است. روش بررسی: 40 عدد موش صحرایی به طور تصادفی به 2 گروه 20 عضوی تقسیم شدند و به هر یک از اعضای گروه اول یا تیمار میزان 9/0 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن شربت سنا حاوی 85/1 میلی‌گرم عصاره برگ گیاه سنا در 30 میلی‌لیتر آب مقطر استریل حل و به وسیله گاواژ تجویز شد و اعضای گروه دوم یا شاهد فقط میزان 30 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن آب مقطر را از طریق گاواژ دریافت نمودند. در فاصله زمانی 1، 24، 48 و 72 ساعت پس از تجویز از حیوانات گروه‌های مذکور خون‌گیری به عمل آمد و بررسی شاخص‌های بیوشیمیای فعالیت کبد و کلیه انجام شد. وضعیت دفعی و بالینی حیوانات در هر دو گروه روزانه 4 نوبت بررسی و ثبت شد. نتایج: بررسی‌های بالینی در طی 72 ساعت پس از تجویز، بیانگر تشخیص بروز عارضه‌ایی به جز بروز اسهال در گروه تیمار نبود. سطح آنزیم‌های ALP، ALT، AST در گروه تیمار نسبت به گروه شاهد پس از 1 ساعت تغییر معنی‌داری نداشته‌اند، در حالی که اختلاف در ساعت‌های 24، 48 و 72 به لحاظ آماری معنی‌دار ارزیابی شد، تغییرات بیلی روبین در 24 ساعت اول معنی‌دار نبود، اما تغییرات بیلی‌روبین بین دو گروه در 48 و 72 ساعت پس از تجویز به شدت معنی‌دار است. تغییرات نیتروژن اورۀ خون دارای تغییر معنی‌داری نسبت به گروه شاهد نبود. نتیجه‌گیری: با توجه به عدم معنی‌داری تغییرات شاخص‌های بیوشیمیایی مربوط به فعالیت کبد و کلیه به لحاظ بالینی پس از تجویز خوراکی شربت سنا در موش صحرایی و منفی بودن گزارش هر نوع عارضه بالینی به نظر می‌رسد که تجویز یک دوز از سنا تاثیر منفی بر وضعیت بالینی نداشته است، به هر حال با توجه به معنی‌دار بودن آماری تغییرات، در شاخص‌های بیوشیمیایی توصیه می‌شود که مطالعات تکمیلی صورت پذیرد.